من نمى‌گویم توده‌ى ملت ما قاصراست یا مقصر،ولی تاریخ ما نشان مى‌دهد که این توده حافظه‌ى تاریخی ندارد. حافظه‌ى دست‌جمعى ندارد، هیچ‌گاه از تجربیات عینی اجتماعی‌اش چيزى نیاموخته و هیچ‌گاه از آن بهره‌‌ای نگرفته است و درنتیجه هر جا کارد به استخوانش رسیده، به پهلو غلتیده، از ابتذالی به ابتذال دیگر ـ و این حرکت عرضى را حرکتى درجهت پیشرفت انگاشته، خودش را فریفته.
* سخنرانی در دانشگاه برکلی آمریکا
